Το τοίχωμα της κοιλιάς μας μπορεί σε ορισμένα σημεία να είναι πιο χαλαρό (ευένδοτο), με αποτέλεσμα να διασπάται και να ανοίγει, επιτρέποντας σε κάποιο απο τα όργανα της κοιλιάς να προβάλει κάτω απο το δέρμα. Η προβολή αυτή του ενδοκοιλιακού σπλάχνου στο υποδόριο ονομάζεται κήλη και τις περισσότερες φορές δημιουργείται απο τμήμα του λεπτού εντέρου.
Ομφαλοκήλη είναι η προβολή ενδοκοιλιακού σπλάχνου δια του ομφαλού ή στην περιοχή γύρω απο αυτόν (παρομφάλια κήλη), λόγω της φυσικής χαλαρότητας του τοιχώματος απο τα αιμοφόρα αγγεία του ομφάλιου λώρου, ενώ το μέγεθος της μπορεί να ποικίλλει, απο μικρή έως μεγάλη.
Η ομφαλοκήλη εμφανίζεται συχνότερα σε βρέφη ή σε νήπια, οφείλεται σε ατελή σύγκλειση του ομφαλικού δακτυλίου, ενώ μπορεί να εξαφανιστεί αυτόματα μέχρι την ηλικία των τριών ή τεσσάρων ετών. Στην περίπτωση όμως που δεν συγκλειθεί αυτόματα, το άνοιγμα διατηρείται εφ’ όρου ζωής και η ομφαλοκήλη μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, ανεξαρτήτως φύλου.
- Ποιά είναι η αιτία εμφάνισης της ομφαλοκήλης στους ενήλικες;
Η κύρια αιτία εμφάνισης της ομφαλοκήλης είναι η αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεση, η οποία προκαλείται σε περιπτώσεις:
- παχυσαρκίας
- εγκυμοσύνης
- άρσης μεγάλου βάρους ή βαριάς χειρωνακτικής εργασίας
- έντονου βήχα ή γέλιου
- Γιατί μια ομφαλοκήλη άλλοτε πονάει και άλλοτε όχι;
Το μέγεθος και οι μορφές της ομφαλοκήλης ποικίλλουν, απο ένα μικρό ογκίδιο μέχρι μια μεγάλη μάζα, που μπορεί να είναι ανώδυνη ή να προκαλεί πόνο, διαταραχές της αιμάτωσης του τοιχώματος του εντέρου και ειλεό απο απόφραξη.
Όταν το εξόγκωμα της ομφαλοκήλης, με ήπια πίεση, ξαναμπαίνει πίσω στη θέση του, τότε η κήλη είναι ανατασσόμενη και συνήθως δεν πονάει.
Όταν το εξόγκωμα δεν μπορεί να ξαναμπεί ολόκληρο πίσω στη θέση του, αλλά ένα μέρος του και δεν πονάει ή πονάει περιοδικά, τότε η ομφαλοκήλη είναι μη ανατασσόμενη.
Όταν όμως το εξόγκωμα δεν μπορεί να ξαναμπεί πίσω στη θέση του και πονάει, τότε η ομφαλοκήλη είναι περισφιγμένη και αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την υγεία του ασθενούς.
- Ποιά είναι τα συμπτώματα της ομφαλοκήλης;
Το αρχικό σύμπτωμα της ομφαλοκήλης είναι συνήθως η εμφάνιση ενός μικρού ογκιδίου στην περιοχή του ομφαλού, το οποίο ανατάσσεται αρχικά συνήθως αυτόματα, σε συνδυασμό, μερικές φορές, με ήπιο πόνο. Με την πάροδο του χρόνου το άνοιγμα του κοιλιακού τοιχώματος μεγαλώνει, με αποτέλεσμα να αυξάνεται και το μέγεθος της κήλης, η οποία μπορεί να φτάσει σε σημείο να παραμορφώνει σημαντικά το σώμα του ασθενούς, αν δεν διορθωθεί.
- Ποιά είναι τα προβλήματα και οι επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει μια ομφαλοκήλη;
Το πιο αθώο πρόβλημα που μπορεί να προκαλέσει μια ομφαλοκήληικ είναι το αισθητικό, δημιουργώντας αρχικά μια μικρή και στη συνέχεια μεγάλη παραμόρφωση της περιοχής του ομφαλού, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ισχαιμία ή νέκρωση του δέρματος γυρω απο την κήλη.
Άλλα προβλήματα που παρουσιάζει ο ασθενής, εκτός του πόνου και της δυσφορίας, εξαρτώνται απο το είδος του σπλάχνου που περιλαμβάνεται στην κήλη όπως είναι οι γαστρεντερικές διαταραχές και τα άτυπα κοιλιακά άλγη, όταν εγκλωβίζεται λεπτό έντερο.
Όμως η πιο σοβαρή και επικίνδυνη για την υγεία του ασθενούς επιπλοκή είναι η περίσφιξη, η οποία μπορεί να συμβεί ακόμα και σε μικρές κήλες, και να προκαλέσει μόνιμη βλάβη ενός ενδοκοιλιακού οργάνου ή ακόμα να θέσει σε κίνδυνο την ίδια τη ζωή του ασθενούς.
Τα συμπτώματα μιας περισφιγμένης ομφαλοκήλης είναι έντονα και χαρακτηρίζονται απο οξύ πόνο στην περιοχή του ομφαλού ή και διάχυτο κοιλιακό, εμέτους, αναστολή αερίων και κοπράνων, πτώση αρτηριαώση αρτηρικής πίεσης κ.α.
Στην περίσφιξη τμήμα του λεπτού παγιδεύεται μέσα στην κήλη και προκαλεί αρχικά απόφραξη (αποφρακτικός ειλεός) και διαταραχές της αιμάτωσης του τοιχώματος του εντέρου, ενώ προοδευτικά το τοίχωμα του ισχαιμεί και αρχίζει να νεκρώνεται.
Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής πρέπει να χειρουργηθεί επειγόντως, αλλιώς το τοίχωμα του ισχαιμικού εντέρου προοδευτικά θα νεκρωθεί και θα τρυπήσει, προκαλώντας περιτονίτιδα η οποία είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί.
Δυστυχώς το πότε θα συμβεί περίσφιξη μιας κήλης δεν μπορεί να προβλεφθεί, γιατί είναι θέμα τύχης ή καλύτερα ατυχίας του ασθενούς, και σε συνδυασμό με την αδυναμία έγκαιρης πρόσβασης σε νοσοκομείο απο ηλικιωμένους ή κατοίκους απομακρυσμένων περιοχών, καθιστά απαραίτητη την έγκαιρη και άμεση αποκατάσταση της κήλης.
Άλλοι λόγοι που επιβάλλουν την άμεση αποκατάσταση μιας ομφαλοκήλης είναι η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων, διότι σε περίπτωση επείγοντος χειρουργείου λόγω περίσφιξης, υπάρχει ο κίνδυνος μη ελεγχόμενης αιμορραγίας , ενώ θα πρέπει να τονιστεί ότι όσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος της κήλης, τόσο πιο δύσκολη είναι η διόρθωση της, λόγω των πολύ χαλαρών τοιχωμάτων και των συμφύσεων.
- Πώς γίνεται η διάγνωση της ομφαλοκήλης;
Η διάγνωση της ομφαλοκήλης είναι εύκολη υπόθεση και γίνεται κατά κύριο λόγο με την κλινική εξέταση του ασθενούς απο έμπειρο χειρουργό, σε συνδυασμό με το αναλυτικό ιστορικό και τα συμπτώματα που παρουσιάζει.
- Ποιά είναι η θεραπεία της ομφαλοκήλης;
Η θεραπεία της ομφαλοκήλης είναι πάντοτε χειρουργική και έχει σαν σκοπό τον έλεγχο και την επαναφορά των οργάνων που προβάλλουν στη φυσιολογική τους θέση, δηλαδή εντός της κοιλίας, μπαλώνοντας ταυτόχρονα το χάσμα του κοιλιακού τοιχώματος, ώστε να εμποδιστεί η πρόπτωση τους στο μέλλον.
Η χρήση διαφόρων τύπων ζωνών (κηληεπιδέσμων) αντεδείκνυται, διότι όχι μόνο δεν βοηθάει στη λύση του προβλήματος, αλλά μπορεί να το επιδεινώσει, είτε μεγαλώνοντας το χάσμα της κήλης, είτε προκαλώντας ακόμα και την περίσφιξη της.
Για την αντιμετώπιση και την αποκατάσταση αυτού του είδους των κηλών εφαρμόζονται διάφορες χειρουργικές τεχνικές, οι οποίες έχουν σαν σκοπό την πλήρη ίαση του ασθενούς με την μικρότερη επιβάρυνση για τον οργανισμό του και την πρόληψη τυχόν μελλοντικών υποτροπών.
- Ποιές είναι οι χειρουργικές τεχνικές για την θεραπεία της ομφαλοκήλης;
Οι χειρουργικές τεχνικές θεραπείας της ομφαλοκήλης διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
- την κλασική (ανοιχτή) χειρουργική επέμβαση, με τομή περιομφαλικήιρητικ, συρραφή του χάσματος και χρήση πλέγματος, το οποίο τοποθετείται συνήθως εξωπεριτοναικά (κάτω απο το λίπος, επάνω στην απονεύρωση) και μιας ή περισσοτέρων παροχετεύσεων κενού, ανάλογα με το μέγεθος της κήλης. Η τεχνική αυτή όμως έχει αυξημένο ποσοστό επιπλοκών.ιρητικ
- την ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική (λαπαροσκοπική), μέσω τομών λίγων χιλιοστών με ειδικά εργαλεία, πλέγμα και χρήση κάμερας.
- Ποιά είναι η καλύτερη χειρουργική τεχνική για τον ασθενή και την αποκατάσταση της ομφαλοκήλης;
Πριν από είκοσι πέντε χρόνια περίπου ξεκινούσε ένα φιλόδοξο πείραμα, που είχε σαν στόχο την πραγματοποίηση χειρουργικών επεμβάσεων με το μικρότερο δυνατό τραύμα. Η επιτυχία αυτού του πειράματος ήταν τόσο μεγάλη, ώστε άλλαξε σημαντικά την πορεία και την ιστορία της ιατρικής ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο, το κεφάλαιο της “ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής”.
Σε αντίθεση με τις μεγάλες, δύσμορφες χειρουργικές τομές που γίνονταν παλαιότερα στην ανοιχτή χειρουργική, η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική (λαπαροσκοπική) πραγματοποιείται διαμέσου πολύ μικρών τομών του δέρματος (διαμέτρου λίγων χιλιοστών) και είναι η καλύτερη μέθοδος αποκατάστασης της ομφαλοκήλης, παρέχοντας στον ασθενή πολλά και σαφή πλεονεκτήματα.
- Ποιά είναι τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η λαπαροσκοπική χειρουργική;
Η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της ομφαλοκήλης είναι αναίμακτη και εξασφαλίζει στον ασθενή τα παρακάτω πλεονεκτήματα, σε σχέση με την ανοιχτή επέμβαση:
- πολύ μικρό χειρουργικό τραύμα
- ελάχιστος τραυματισμός των ιστών
- ταυτόχρονη αντιμετώπιση της διάστασης της λευκής γραμμής ή της επιγαστρικής κήλης
- ελαχιστοποίηση έως εξάλειψη του πόνου
- μεγαλύτερη ακρίβεια χειρουργικών χειρισμών
- καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα, ιδιαίτερα για τις γυναίκες
- αποφυγή χρησιμοποίησης ενοχλητικών, για τον ασθενή, παροχετεύσεων
- συντομότερη παραμονή στο νοσοκομείο
- ελαχιστοποίηση και σχεδόν εξάλειψει των επιπλοκών (υποτροπή της κήλης)
- ταχύτατη επάνοδος στην εργασία και τις καθημερινές δραστηριότητες.
- Πώς γίνεται η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της ομφαλοκήλης;
Η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της ομφαλοκήλης πραγματοποιείται μέσω τριών μικρών οπών, διαμέτρου λίγων χιλιοστών, που ανοίγονται στο πλάγιο κοιλιακό τοίχωμα, στο επίπεδο του ομφαλού. Μέσα από αυτές τις τρυπούλες εισάγεται αρχικά η κάμερα (λαπαροσκόπιο), όπου γίνεται έλεγχος ολόκληρης της κοιλιάς και εκτιμάται η κατάσταση της κήλης. Στη συνέχεια εισάγονται στην κοιλιά τα χειρουργικά εργαλεία και αφού ολοκληρωθεί η λύση των συμφύσεων και η παρασκευή της, εισάγεται το πλέγμα, το οποίο χρησιμοποιείται για το μπάλωμα της κήλης. Αφού στερεωθεί και το πλέγμα στο άνοιγμα της κήλης, η επέμβαση έχει ολοκληρωθεί.
- Τι είδους πλέγμα χρησιμοποιείται;
Το πλέγμα που χρησιμοποιείται στη λαπαροσκοπική χειρουργικη είναι απο ειδικό βιοσυνθετικό υλικό, το οποίο επιτρέπει την επαφή του με τα όργανα της κοιλιάς (χωρίς να δημιουργεί προβλήματα, όπως συμφύσεις), ιρητικείναι πολύ καλά ανεκτό από τον ανθρώπινο οργανισμό, και ενσωματώνεται πλήρως με το κοιλιακό τοίχωμα, ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα υποτοπής της κήλης.
- Πόσο χρόνο διαρκεί η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της ομφαλοκήλης;
Η λαπαροσκοπική επέμβαση πραγματοποιείται με γενική αναισθησία και διαρκεί κατά μέσο όρο περίπου 30-45 λεπτά, ανάλογα με το μέγεθος της και την παρουσία ή μη συμφύσεων με άλλα όργανα.
- Πότε μπορεί ο ασθενής να επιστρέψει στο σπίτι και στις ασχολίες του;
Λίγες ώρες μετά το χειρουργείο ο ασθενής κινητοποιείται στην κλινική και το πολύ σε 24 ώρες μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι του και στις δραστηριότητες του, χωρίς πόνους, παροχετεύσεις ή άλλα προβλήματα. Σε περίπτωση που αθλείται ή ασκεί έντονη σωματική εργασία, μπορεί να επιστρέψει στην καθημερινότητα του προοδευτικά σε 10 ημέρες περίπου.
- Χρειάζεται κάποια ιδιάιτερη προσοχή απο τον ασθενή μετά το χειρουργείο;
Μετά τη λαπαροσκοπική αποκατάσταση της ομφαλοκήλης δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη φροντίδα. Τα ράμματα που τοποθετούνται για να κλείσουν οι τρείς μικρές οπές πέφτουν μόνα τους μετά απο μερικές ημέρες. Απο την επομένη του χειρουργείου ο ασθενής μπορεί κινηθεί ελεύθερα, να οδηγήσει, να πάει στη δουλεία του (είδικά αν αυτή είναι γραφείου), να κάνει ντους, ενώ μετά απο μια εβδομάδα μπορεί να κάνει μπάνιο στη θάλασσα.
- Ποιές είναι οι πιθανές μετεγχειρητικές επιπλοκές;
Όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση υπάρχει ο κίνδυνος επιπλοκών, έτσι και στην περίπτωση της αποκατάστασης της ομφαλοκήλης υπάρχουν επιπλοκές, οι οποίες σχετίζονται είτε με την κλασική – ανοιχτή επέμβαση (συλλογή υγρού, αιμάτωμα, φλεγμονή, υποτροπή της κήλης), είτε με την επείγουσα επέμβαση, λόγω περίσφιξης της κήλης.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι η εφαρμογή της λαπαροσκοπικής χειρουργικής έχει περιορίσει κατά πολύ και σχεδόν εξαλείψει τις τυχόν επιπλοκές, ιδίως την πιθανότητα υποτροπής και επανεμφάνισης της κήλης, σε σχέση με τις παλαιότερες ανοιχτές χειρουργικές επεμβάσεις.