Κιρσοκήλη
- Τι είναι η κιρσοκήλη;
Η κιρσοκήλη, παρά το όνομά της, δεν είναι κήλη, αλλά κιρσοειδής διόγκωση των φλεβών που μεταφέρουν το αίμα από τους όρχεις στη γενική κυκλοφορία. Πρόκειται στην ουσία για φλεβική ανεπάρκεια παρόμοια με αυτή των κιρσών στα πόδια και δημιουργείται λόγω στάσης του αίματος στον όρχι. Η διεύρυνση αυτή δημιουργείται, είτε λόγω κακής λειτουργίας ή καταστροφής των βαλβίδων της φλέβας του όρχεως, είτε λόγω της αυξημένης αντίστασης στην εκβολή της, στην αριστερή νεφρική φλέβα όταν αφορά αριστερή κιρσοκήλη, με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η παλινδρόμηση αίματος στον όρχι.
Εμφανίζεται σχεδόν πάντοτε αριστερά, σε ποσοστό 85%, και αυτό οφείλεται σε ανατομικούς λόγους, ενώ μπορεί να επηρεάσει τόσο ενήλικες άνδρες, όσο παιδιά και εφήβους.
Η κιρσοκήλη παρουσιάζεται περίπου στο 15-18% του συνόλου του ανδρικού πληθυσμού, εμφανίζεται στην ηλικία της προεφηβείας (13-15 ετών), ενώ η διάγνωση της γίνεται συνήθως στην ενηλικίωση (18-20 ετών) ή όταν κάποιος άνδρας προσπαθεί να τεκνοποιήσει ανεπιτυχώς και μπαίνει στη διαδικασία ελέγχου υπογονιμότητας ή όταν στην αυτοψηλάφιση του οσχέου ψηλαφάται μία μαλακή μάζα στο άνω τμήμα του οσχέου.
- Ποιοί είναι οι βαθμοί της κιρσοκήλης και πώς μπορώ να την καταλάβω;
Υπάρχουν τρεις βαθμοί της πάθησης, ανάλογα με το μέγεθός και με τον τρόπο διάγνωσης της.
– 1ου βαθμού: οι διατεταμένες φλέβες ψηλαφώνται στη διαδικασία αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης (δοκιμασία valsalva), αλλά όχι στην ηρεμία
– 2ου βαθμού: είναι ψηλαφητή και σε κατάσταση ηρεμίας, αλλά δεν είναι ορατή με το μάτι (μακροσκοπικά)
– 3ου βαθμού: είναι ορατή και μακροσκοπικά και όταν είναι σε προχωρημένο στάδιο παίρνει τη μορφή «σακούλας με σκουλήκια».
Υπάρχει επίσης και η υποκλινική κιρσοκήλη, η διάγνωση της οποίας γίνεται μόνο με υπερηχογραφικό έλεγχο, χωρίς αυτή να είναι ψηλαφητή ή ορατή στη δοκιμασία αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης, στο βήχας ή το σφίξιμο των κοιλιακών τοιχωμάτων.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο βαθμός της κιρσοκήλης δεν έχει άμεση συσχέτιση με το βαθμό της υπογονιμότητας που μπορεί να προκαλέσει η κιρσοκήλη. Δηλαδή μπορεί να έχει κάποιος τρίτου βαθμού κιρσοκήλη με καθόλου ή μικρή υπογονιμότητα, ενώ κάποιος άλλος με υποκλινική ή πρώτου βαθμού κιρσοκήλη να έχει μεγάλη μείωση των παραμέτρων του σπερμοδιαγράμματος.
- Ποιά είναι τα συμπτώματα της κιρσοκήλης;
Η κιρσοκήλη στις περισσότερες περιπτώσεις δεν εμφανίζει καθόλου συμπτώματα και ανακαλύπτεται τυχαία, από τους γονείς ή τον παιδίατρο, όταν πρόκειται για παιδί, ή από τον ίδιο τον ασθενή ως ένα αίσθημα βάρους στους όρχεις, ήπιου πόνου ή ως μια μάζα που αλλάζει το σχήμα και το μέγεθος του οσχέου. Επίσης πολλές φορές η κιρσοκήλης ανακαλύπτεται όταν ο άνδρας δυσκολεύεται να τεκνοποιήσει και καταφύγει στον ειδικό για έλεγχο.
Η πιο σοβαρή επιπλοκή της κιρσοκήλης είναι η υπογονιμότητα. Σε κάποιους ασθενείς ενδέχεται να εμποδίσει την ομαλή ανάπτυξη του πάσχοντος όρχεως με αποτέλεσμα να επηρεαστεί η ποιότητα και κατεπέκταση η γονιμότητα του σπέρματος.
Ποσοστό περίπου 12% των ανδρών θα εμφανίσουν κιρσοκήλη. Στους υπογόνιμους άνδρες, σε ποσοστό 25%, η αιτία υπογονιμότητάς τους είναι η κιρσοκήλη.
Θα πρέπει επίσης να τονιστεί ότι η κιρσοκήλη δεν είναι κακοήθεια και δεν θα γίνει ποτέ κακοήθεια σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ασθενούς.
- Πώς γίνεται η διάγνωση της κιρσοκήλης;
Η διάγνωση της κιρσοκήλης γίνεται με:
- Κλινική εξέταση , με τον ασθενή σε ύπτια και σε όρθια θέση, σε ηρεμία και σε δοκιμασία αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης
- Έγχρωμο υπερηχογράφημα οσχέου με συνδυασμό Triplex οσχέου, το οποίο μπορεί να διενεργηθεί σε ύπτια ή όρθια θέση με χειρισμό αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης. Με τη βοήθεια της εξέτασης αυτής μπορεί να παρατηρηθούν οι παλινδρομήσεις του αίματος στις φλέβες του όρχι και να μετρηθεί η διάμετρος της φλέβας, ενώ για να τεθεί διάγνωση πρέπει να ανεβρεθούνκαι πάνω από δύο φλέβες με διάμετρο άνω των 3mm, σε συνδυασμό με παλινδόμηση του αίματος κατά την αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης.
- Σπερμοδιαγράμμα, το οποίο μπορεί να είναι φυσιολογικό ή να παρουσιάσει παθολογικές τιμές στις παραμέτρους του. Γνωρίζουμε ότι η κιρσοκήλη μπορεί να προκαλέσει μειωμένο ποσότητα σπέρματος, μειωμένο αριθμό, κινητικότητα και μορφολογία σπερματοζωαρίων.
- Ποιά είναι η σχέση της κιρσοκήλης με την υπογονιμότητα;
Έχει διαπιστωθεί από μελέτες ότι το 40% των υπογόνιμων ανδρών πάσχει από κιρσοκήλη, και στο 25% αυτών αιτία υπογονιμότητας είναι η κιρσοκήλη. Είναι συνεπώς προφανές ότι η πάθηση αυτή είναι μία από τις κυριότερες αιτίες για την ανδρική υπογονιμότητα. Η ύπαρξη κιρσοκήλης μειώνει σημαντικά την παραγωγή σπερματοζωαρίων, τον αριθμό τους, την κινητικότητά τους και επηρεάζει τη μορφολογία τους.
- Ποιά είναι η θεραπεία της κιρσοκήλης;
Η θεραπεία της κιρσοκήλης είναι χειρουργική, είτε με τις παλαιότερες ανοιχτές μεθόδους, είτε με την απλούστατη μέθοδο της λαπαροσκοπικής διόρθωσης, κατά την οποία ο ιατρός από τρείς τρυπούλες των 5mm βρίσκει λαπαροσκοπικά τη φλέβα του όρχεως μέσα στην κοιλιά, την κλείνει και αυτό είναι όλο. Η διαδικασία διαρκεί 10 λεπτά και ο ασθενής φεύγει από το νοσοκομείο σχεδόν αμέσως.
Με τη χειρουργική αντιμετώπιση της κιρσοκήλης βελτιώνεται το σπέρμα και αντιστρέφονται οι βλάβες στο DNA των σπερματοζωαρίων.
- Ποιά είναι τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η λαπαροσκοπική χειρουργική;
Η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κιρσοκήλης είναι αναίμακτη και εξασφαλίζει στον ασθενή τα παρακάτω πλεονεκτήματα, σε σχέση με την ανοιχτή επέμβαση:
- πολύ μικρό χειρουργικό τραύμα
- ελάχιστος τραυματισμός των ιστών
- ελαχιστοποίηση έως εξάλειψη του πόνου
- μεγαλύτερη ακρίβεια χειρουργικών χειρισμών
- καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα
- παραμονή λίγων ωρών στο νοσοκομείο
- ελαχιστοποίηση των επιπλοκών
- ταχύτατη επάνοδος στην εργασία και τις καθημερινές δραστηριότητες.
- Πότε μπορεί ο ασθενής να επιστρέψει στο σπίτι και στις ασχολίες του;
Λίγες ώρες μετά το χειρουργείο ο ασθενής κινητοποιείται στην κλινική και μέχρι το βράδυ μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι του και στις δραστηριότητες του, χωρίς πόνους ή άλλα προβλήματα.
- Χρειάζεται κάποια ιδιάιτερη προσοχή απο τον ασθενή μετά το χειρουργείο;
Μετά τη λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κιρσοκήλης δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη μετεγχειρητική φροντίδα. Τα ράμματα που τοποθετούνται για να κλείσουν οι τρείς μικρές οπές πέφτουν μόνα τους μετά απο μερικές ημέρες. Απο την επομένη του χειρουργείου ο ασθενής μπορεί κινηθεί ελεύθερα, να οδηγήσει, να πάει στη δουλεία του (είδικά αν αυτή είναι γραφείου), να κάνει ντους, ενώ μετά απο μια εβδομάδα μπορεί να κάνει μπάνιο στη θάλασσα.
- Ποιοί είναι υποψήφιοι για χειρουργική διόρθωση;
Ο σκοπός της χειρουργικής επέμβασης με οποιαδήποτε μέθοδο είναι να απομονωθούν οι διατεταμένες και παθολογικές φλέβες και να αποκατασταθεί η ροή του φλεβικού αίματος στο φυσιολογικό, ενώ στην περίπτωση της ανδρικής υπογονιμότητας να βελτιώθεί η ποιότητα του σπέρματος (αριθμός, κινητικότητα, μορφολογία σπερματοζωαρίων).
Οι περιπτώσεις στις οποίες ενδείκνυται η λαπαροσκοπική διόρθωση είναι:
- Όταν ανευρίσκεται κιρσοκήλη σε παιδιά προεφηβείας, ειδικά όταν είναι επηρεασμένο το μέγεθος και η ψηλαφητική υφή του όρχι.
- Όταν ανευρίσκεται σε ενήλικα ορχική ατροφία ή επηρεασμένη η ψηλαφητική υφή του όρχι
- Όταν υπάρχει προγραμματισμός υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
- Όταν υπάρχειοοσοκομε επηρεασμένο σπερμοδιάγραμμα με παρουσία κιρσοκήλης
- Όταν ο ασθενής αισθάνεται πόνο ή βάρος
- Ποιές είναι οι πιθανές μετεγχειρητικές επιπλοκές;
Όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση υπάρχει ο κίνδυνος επιπλοκών, έτσι και στην περίπτωση της αποκατάστασης της κιρσοκήλης οι πιθανές επιπλοκές είναι:
- Εμφάνιση υδροκήλης (δηλαδή υγρό γύρω από τον όρχι, σε ποσοστό 10%)
- Υποτροπή της κιρσοκήλης (0,5-15%, ανάλογα με την τεχνική που εφαρμόζεται)
- Ατροφία του όρχι (σε ποσοστό κάτω από 0,3%)
Θα πρεπει στο σημείο αυτό να τονιστεί ότι η έλευση και εφαρμογή της λαπαροσκοπικής χειρουργικής έχει περιορίσει κατά πολύ τις τυχόν επιπλοκές, σε σχέση με τις παλαιότερες ανοιχτές χειρουργικές επεμβάσεις