Ραγάδα πρωκτικού δακτυλίου

• Τι είναι η ραγάδα του πρωκτικού δακτυλίου;

Η ραγάδα του πρωκτικού δακτυλίου είναι ουσιαστικά μια πληγή (ένα σκίσιμο) κατά τον επιμήκη άξονα του βλεννογόνου του πρωκτού. Παρόλο που το μέγεθος της είναι σχετικά μικρό, επεκτείνεται σε βάθος, προκαλώντας σπασμό του έσω σφιγκτήρα του πρωκτού και δυσανάλογα έντονο και διαξιφιστικό πόνο στην περιοχή. Εμφανίζεται συνήθως σε ενήλικες ασθενείς, με την ίδια περίπου συχνότητα και στα δύο φύλα, ενώ η πιο συχνή θέση εμφάνισης της είναι η 6^η ώρα (προς την πλευρά του κόκκυγα).

 

 

 

• Ποια είναι τα αίτια δημιουργίας της ραγάδας;

Υπάρχουν διάφορα αίτια τα οποία μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση της ραγάδα του πρωκτικού δακτυλίου, τα κυριότερα από τα οποία είναι:

• μεγάλη και συμπαγής κένωση, η οποία προκαλεί τραυματισμό στην περιοχή του πρωκτού
• χρόνια δυσκοιλιότητα
• διαρροϊκό σύνδρομο
• διατροφικές συνήθειες (απουσία φυτικών ινών, λιπαρά φαγητά)
• τοκετός
• πρωκτική σεξουαλική επαφή
• φλεγμονώδεις παθήσεις του παχέος εντέρου (νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα)
• ανατομική ανωμαλία του πρωκτού, κυρίως μετά από χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή, οι οποίες προκαλούν μείωση της ελαστικότητας του πρωκτικού σωλήνα.

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι παρόλο που πολλές φορές συνυπάρχουν, η παρουσία αιμορροϊδοπάθειας δεν αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα για την εμφάνιση ραγάδας.

 

• Ποια είναι η συχνότητα εμφάνισης της νόσου;

Υπολογίζεται ότι σε ποσοστό περίπου 25% όλοι οι άνθρωποι θα εμφανίσουν ραγάδα πρωκτού σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Παρουσιάζεται με την ίδια συχνότητα σε ενήλικες ασθενείς και στα δύο φύλα, καθώς και σε παιδιά.
Το ποσοστό αυτό μπορεί να είναι και μεγαλύτερο, καθώς σε κάποιο βαθμό η ραγάδα μπορεί να επουλωθεί χωρίς ιατρική παρέμβαση, ενώ είναι αρκετοί οι ασθενείς οι οποίοι αποφεύγουν να επισκεφτούν τον ιατρό, εκτός αν ο πόνος έχει γίνει αφόρητος.

 

• Πώς δημιουργείται η ραγάδα του πρωκτού;

Η ραγάδα δημιουργείται αρχικά από τραυματισμό του πρωκτού, ο οποίος εμφανίζεται συχνότερα σε ασθενείς με δυσκοιλιότητα. Η δυσκοιλιότητα έχει σαν αποτέλεσμα σκληρά και αφυδατωμένα κόπρανα, τα οποία κατά την αφόδευση σκίζουν και τραυματίζουν το βλεννογόνο του πρωκτού. Η ραγάδα προκαλεί έντονο πόνο κατά την κένωση, με αποτέλεσμα σπασμό του πρωκτικού σφιγκτήρα. Ο σπασμός του σφιγκτήρα δεν επιτρέπει στη ραγάδα να επουλωθεί, ενώ επιπλέον σε χρόνιες καταστάσεις έχει σαν αποτέλεσμα τη μετατροπή του σφιγκτήρα σε υπερτονικό και τη στένωση του αυλού του πρωκτού, κάνοντας ακόμη πιο δύσκολη τη δίοδο των κοπράνων και πιο εύκολο τον τραυματισμό του.
Ο ασθενής μπαίνει σε ένα φαύλο κύκλο φόβου για αφόδευση, χειροτερεύοντας τη δυσκοιλιότητα και τα συμπτώματα του, με κυριότερο τον έντονο πόνο.

 

• Ποιά είναι τα συμπτώματα της ραγάδας του πρωκτικού δακτυλίου;

Τα κυριότερα συμπτώματα της ραγάδας είναι:

• έντονος, διαξιφιστικός πόνος στην περιοχή του πρωκτού κατά την αφόδευση
• απώλεια μικρής ποσότητας ζωηρού αίματος από το ορθό
• απώλεια βλέννας και κνησμός (σε περιπτώσεις χρόνιας ραγάδας)

Πολλοί ασθενείς περιγράφουν τον πόνο σαν αίσθημα κοψίματος ή καψίματος στην περιοχή, που μπορεί να διαρκέσει 4-5 ώρες μετά την κένωση.
Στη συνέχεια ο ασθενής παραμένει ελεύθερος συμπτωμάτων μένει την επόμενη κένωση.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι το μέγεθος της ραγάδας δεν σχετίζεται πάντοτε με την ένταση και τη διάρκεια του πόνου, δηλαδή ακόμα και μια μικρή ραγάδα μπορεί να είναι από ενοχλητική έως πάρα πολύ επώδυνη.

 

• Ποιά είναι τα είδη της ραγάδας του πρωκτού;

Η ραγάδα του πρωκτικού δακτυλίου διακρίνεται σε:

• οξεία, όταν η βλάβη περιορίζεται στον βλεννογόνο και επουλώνεται γρήγορα
• χρόνια, όταν η βλάβη φτάνει στον υποκείμενο σφιγκτήρα, παρατηρείται ίνωση και πάχυνση της ραγάδας και δεν επουλώνεται.

Στην περίπτωση της οξείας ραγάδας μπορεί μερικές φορές τα συμπτώματα να υποχωρήσουν αυτόματα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να παραμείνουν για μήνες και η ραγάδα τότε γίνεται χρόνια. Μερικές φορές επίσης μπορεί να παρουσιαστεί και αιμορροϊδοπάθεια ως αποτέλεσμα της προσπάθειας επούλωσης της.
Ανώδυνη ραγάδα που δεν επουλώνεται εύκολα αποτελεί συνήθως ένδειξη πιθανής συνυπάρχουσας ιδιοπαθούς φλεγμονώδους νόσου του εντέρου (νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα).

 

• Πώς γίνεται η διάγνωση της ραγάδας του πρωκτού;

Η διάγνωση της ραγάδας του πρωκτού είναι μια σχετικά εύκολη διαδικασία και βασίζεται στη σωστή λήψη του ιστορικού σε συνδυασμό με την επισκόπηση του πρωκτού, μετά από ήπιο διαχωρισμό των γλουτών. Κατά τη δακτυλική εξέταση μπορεί να εντοπιστεί η βλάβη και να οριοθετηθεί η έκταση της, ενώ παράλληλα συνυπάρχει υπερτονία του σφιγκτήρα, η οποία και από μόνη της αποτελεί ένδειξη.
Η διαφορική διάγνωση της ραγάδας πρέπει να γίνεται από άλλες παθήσεις του πρωκτού, όπως θρομβωμένη αιμορροΐδα, περιεδρικό απόστημα, φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, κακοήθεις όγκους, σύφιλη ή λευχαιμία. Στην περίπτωση που υπάρχει κάποια τέτοια υποψία, θα πρέπει να γίνεται πάντοτε ορθο-σιγμοειδοσκόπηση ή κολοσκόπηση.

 

• Ποιά είναι η θεραπεία της ραγάδας του δακτυλίου;

Η θεραπεία της ραγάδας του πρωκτού διακρίνεται σε συντηρητική και σε χειρουργική.
Η συντηρητική θεραπεία, ακολουθείται πάντοτε όταν η ραγάδα είναι σχετικά πρόσφατη, συνίσταται στην προσπάθεια κατάργησης του φαύλου κύκλου πόνου – δυσκοιλιότητας – σπασμού και περιλαμβάνει:

• αλλαγή διατροφικών συνηθειών και διόρθωση της δυσκοιλιότητας, που προκαλεί σκληρά κόπρανα, τα οποία προκαλούν πόνο και τραυματίζουν τον πρωκτό κατά την κένωση. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως με την ενυδάτωση και την πρόσληψη μεγάλης ποσότητας φυτικών ινών με το φαγητό. Η δίαιτα αυτή θα πρέπει να συνεχίζεται δια βίου, καθώς η ραγάδα μπορεί να υποτροπιάσει.
• Λήψη υπακτικών, που διευκολύνουν την κένωση
• υδρόλουτρα με χλιαρό ή ζεστό νερό, τα οποία βοηθούν στην ανακούφιση του σπασμού
• χρήση τοπικών αλοιφών, οι οποίες περιέχουν τοπικά αναισθητικά ή κορτιζόνη και προσφέρουν πρόσκαιρη ανακούφιση όσον αφορά τον πόνο, χαλαρώνοντας τον σφιγκτήρα, αλλά δεν βοηθούν στην επούλωση της ραγάδας.
• έγχυση τοξίνης μποτουλίνης στον έσω σφιγκτήρα, η οποία προκαλεί παροδική πάρεση του σφιγκτήρα, δίνοντας χρόνο στη ραγάδα να επουλωθεί
• αντιμετώπιση και θεραπεία άλλης συνυπάρχουσας υποκείμενης νόσου.

Η χειρουργική θεραπεία εφαρμόζεται αφού πρώτα έχει αποτύχει η συντηρητική, σε περιπτώσεις εμμένουσας ή υποτροπιάζουσας χρόνιας ραγάδας και αποτελεί την πιο αποτελεσματική θεραπεία.
Περιλαμβάνει διάφορες τεχνικές όπως:

• νεαροποίηση και εκτομή της ραγάδας
• διαστολή του πρωκτικού δακτυλίου
• πλάγια έσω σφιγκτηροτομή
• καυτηριασμός με laser ή με άλλη πηγή ενέργειας (RF).

Σε περίπτωση ανώδυνης ραγάδας συνιστάται απαραιτήτως βιοψία.

 

• Ποιά είναι η αποτελεσματικότερη μέθοδος θεραπείας της ραγάδας του πρωκτού;

Έχει διαπιστωθεί ότι περίπου το 30% των ραγάδων του πρωκτού θεραπεύονται από μόνες τους ή συντηρητικά. Είναι όμως γεγονός ότι όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα επιμένει μια ραγάδα, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες συντηρητικής θεραπείας της.
Η καλύτερη και πιο συχνή χειρουργική τεχνική που εφαρμόζεται σήμερα είναι η πλάγια έσω σφιγκτηροτομή, η οποία είναι ανώδυνη, αναίμακτη, σύντομη και με άμεσα αποτελέσματα. Πραγματοποιείται μέσω μιας μικρής τομής του δέρματος και συνίσταται σε μερική διατομή του έσω σφιγκτήρα του πρωκτού, η οποία απαλλάσσει άμεσα τον ασθενή από τον πόνο και το χρόνιο σπασμό του σφιγκτήρα, ενώ παράλληλα διευκολύνει την ταχεία επούλωση της ραγάδας.
Η χειρουργική αυτή επέμβαση έχει ποσοστό επιτυχίας 95%, αλλά θα πρέπει πάντοτε να εκτελείται από εξειδικευμένο χειρουργό για την αποφυγή δημιουργίας ακράτειας.

 

• Πόσο χρόνο διαρκεί η πλάγια έσω σφιγκτηροτομή;

Η επέμβαση πραγματοποιείται με λαρυγγική μάσκα ή γενική αναισθησία, είναι ανώδυνη, αναίμακτη και με άμεσα αποτελέσματα, ενώ διαρκεί κατά μέσο όρο περίπου 15-20 λεπτά.
Η ανακούφιση του ασθενή από τα συμπτώματα και κυρίως τον πόνο είναι άμεση, ενώ μετά από λίγες ώρες είναι σε θέση να επιστρέψει στο σπίτι και τις δραστηριότητες του. βιοσυνθετικ

 

• Χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη προσοχή από τον ασθενή μετά το χειρουργείο;

Μετά την πλάγια έσω σφιγκτηροτομή δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη φροντίδα. Υπάρχει μόνο μια πολύ μικρή οπή στο περιπρωκτικό δέρμα, η οποία σε μερικές ημέρες επουλώνεται πλήρως. Από την επομένη του χειρουργείου ο ασθενής μπορεί κινηθεί ελεύθερα, να οδηγήσει, να πάει στη δουλεία του, να κάνει ντους ή ακόμα και μπάνιο στη θάλασσα απαλλαγμένος από τον πόνο, τον κνησμό, αλλά πολύ περισσότερο από το φόβο και το άγχος της επόμενης κένωσης .

 

• Ποιές είναι οι πιθανές μετεγχειρητικές επιπλοκές;

Όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση υπάρχει ο κίνδυνος επιπλοκών, έτσι και στην περίπτωση της χειρουργικής αντιμετώπισης της ραγάδας, οι συχνότερες επιπλοκές που μπορεί να παρουσιαστούν είναι η υποτροπή και επανεμφάνιση της. Για το λόγο αυτό πολύ σημαντικό ρόλο έχει η επιλογή της κατάλληλης χειρουργικής τεχνικής και κυρίως η εμπειρία του χειρουργού στην εφαρμογή της.